چگونه به کودکان نوپا کمک کنیم خودشان غذا بخورند؟

چه زمانی کودکان باید خودشان غذا بخورند؟

از جمله چیزهایی که احتمالاً والدین مشتاق هستند بدانند این است که «کی نوزاد می‌آموزد خودش با قاشق غذا بخورد؟»، پاسخ این سؤال مانند تمامی پاسخ‌هایی که به کودکان مربوط می شود این است که سن دقیقی وجود ندارد که در آن نوزادان یا کودکان نوپا باید مستقلاً بتوانند به شکل قابل قبولی غذا بخورند. کودکان با سرعت‌های متفاوتی رشد می‌کنند و این در مورد مهارت‌های غذاخوردن هم صادق است.

با این اوصاف جدول زمان‌بندی نه چندان دقیقی در خصوص زمان‌هایی که کودکان ممکن است در آن بازه مهارت های خاصی را بروز بدهند، وجود دارد 

-در حدود ۶ ماهگی، وقتی قاشق را به سمت دهان کودک می‌بریم، کودک دهانش را باز می‌کند. بسیار مهم است که نوزاد از نظر رشد آمادگی کافی برای شروع غذای کمکی  داشته باشد – چرا که این امر در توان یادگیری آن‌ها برای غذاخوردن مستقل بسیار کمک می‌کند، برای مثال در تقویت مهارت  هماهنگی میان چشم و دست.

-در حدود هفت ماهگی نوزادان می‌توانند لب‌هایشان را دور قاشق ببندند و با کمک لب بالا محتویات قاشق را خالی کنند.

-در حدود ۹ ماهگی کودک ممکن است اشتیاق بیشتری برای تغذیه‌ی مستقل پیدا کند. در همین حدود سنی توانایی کودک در استفاده از انگشت شست و سبابه ( حرکت گاز انبری) برای برادشتن غذاهایی در اندازه‌های کوچک، پیشرفت می‌کند.

-حدوداً از۱۵ تا ۱۸ ماهگی، بیشتر بچه‌ها می توانند به خوبی خودشان با قاشق غذا بخورند، بعضی هم ممکن است زودتر و بعضی دیرتر به این مرحله برسند.

اینکه نوزادان و کودکان نوپا خودشان غذا بخورند چه فایده‌ای دارد؟

تغذیه مستقل یا روش BLW  در سال‌های اخیر بسیار محبوب شده است. این روش دادن تکه‌ی کاملی از غذا به کودکان و همچنین اجازه دادن به کودک برای اینکه از همان ابتدای شروع غذای کمکی غذا بخورد را تشویق می‌کند، دقیقاً برخلاف روش سنتی غذا دادن به نوزاد با قاشق. اغلب می‌گویم که من طرفدار جدیِ روش میکس هستم . من عاشق این هستم که به کودک هم قاشق و هم فینگرفود مناسب بدهم و به او اجازه‌ی کشف آن‌ها را بدهم. به نظرم این روش واقعاً « توسط کودک هدایت شده» است چرا که  به کوچولوها اجازه می‌دهد هم امتحان کنند و هم از همان ابتدا استفاده از قاشق را تشویق می‌کند.

بسیار معمول است که بعضی کودکان به روش دریافت غذا با قاشق تمایل دارند و برخی دیگر فقط می‌خواهند مستقلاً غذا بخورند. خوب است که از تمایل فرزندتان پیروی کنید اما همزمان آن‌ها را تشویق کنید از هر دو روش استفاده کنند.

چه فرزندتان به غذا خوردن با قاشق علاقه دارد یا خیر، مهم است که به او حدی از استقلال و امکان کنترل قاشق را از همان ابتدا بدهید. می‌دانم که بعضی والدین نگران ریخت‌وپاشی هستند که وقتی به کودک اجازه می‌دهند خودش با قاشق غذا بخورد یا فینگر فود را با دست بخورد، ممکن است ایجاد شود.

بااین حال، دادن کنترل قاشق به کودک بخش مهمی از یادگیری او برای خوردن و رشد هماهنگی لازم در تغذیه‌ی مستقل است. همچنین بخش مهمی از آموزش به کودک برای دنبال کردن علائم گرسنگی‌اش است، به‌جای اینکه آن‌ها را تشویق به خوردن غذای بیشتر کنیم زمانی که دیگر سیر شده‌اند.

چگونه به نوزادان بیاموزیم خودشان با قاشق غذا بخورند؟

در زیر بعضی نکات پیشنهادی من برای تشویق کودکان به اینکه خودشان با قاشق غذا بخورند آمده است 

۱-الگو  : وقتی به بحث آموزش مهارت‌های نو به کودکان می‌رسیم پیشنهاد اول الگو بودن هست . کودکان با نگاه کردن به ما می‌آموزند، بنابراین هرچه بیشتر به آن‌ها نشان بدهیم که چگونه از قاشق استفاده کنند، همانقدر بیشتر یاد می‌گیرند قاشق را به دست بگیرند.

۲-قاشق را از پیش برایشان پر کنید : پر کردن قاشق خصوصاً در ابتدا می‌تواند برای بچه‌ها سخت باشد. شما می‌توانید قاشق را برایشان پر کنید و آن را طوری بگیرید که کودک بتواند آن را در دست بگیرد و به دهان ببرد، وقتی این کار را یاد گرفت می‌توانید برداشتن غذا با دست از ظرف را هم به او بیاموزید.

۳-از چند قاشق استفاده کنید : من معمولاً از تکنیک «دو قاشق» استفاده می‌کنم. یعنی یک قاشق برای کودک بگذارید، یکی در دست شما باشد و یکی را با دیگری عوض کنید. این کار ممکن است باعث شود کودک میزان بیشتری بخورد و از خسته شدن کودک برای درست پر کردن قاشق توسط خودش جلوگیری کند.

۴-از قاشق‌های متنوع استفاده کنید : تنها یک راه حل برای مشخص کردن اینکه چه وسیله‌ای برای شروع غذای کمکی از  همه مناسب‌تر است وجود ندارد. انواع بسیار متنوعی از قاشق‌ها داریم – بعضی بزرگتر و بعضی کوچکترند و کودکان متفاوت قاشق‌های متفاوتی را ترجیح می‌دهند. من متوجه شدم که در ابتدا مدیریت قاشق با سر کوچکتر (قسمتی از قاشق که در دهان قرار می‌گیرد) برای کودکان ساده‌تر است. اگر قاشق خیلی بزرگ باشد، ممکن است در هر قاشق میزان زیادی غذا دریافت کنند و ممکن است این میزان برای دهانشان زیاد بزرگ باشد و ممکن است آن ها را از استفاده از قاشق دلسرد کند.

۵-تمرین کردن، بی‌نقص می‌کند : اصل موضوع این است که به نوزادان و کودکان نوپا فرصت تمرین کردن مهارت تغذیه‌ی مستقل را بدهیم. بعضی ممکن است خیلی زود یاد بگیرند و بعضی دیگر به زمان بیشتری نیاز داشته باشند – هر دو مورد کاملاً طبیعی هستند! سعی کنید از این احساس که کودک شما از این کار لذت نمی برد ناامید نشوید، صرفاً به دادن فرصت برای تمرین ادامه دهید، کودک شما به این مرحله خواهد رسید.

چرا کودک من خودش غذا نمی‌خورد؟

داستان بسیار رایجی است که بعضی از کودکان به کلی از غذا خوردن با قاشق سر باز می زنند و تنها می خواهند با دست غذا بخورند یا فینگرفود بخورند. بچه‌ها با دست‌هایشان می آموزند و خوب است که به آن‌ها اجازه بدهیم چنانچه می‌خواهند از دستشان استفاده کنند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند با انواع بافت‌ها آشنا شوند و این بخشی از نحوه‌ی کشف غذای جدیدی است که به آن‌ها معرفی می‌شود. امتحان یک غذای جدید همیشه مستلزم خوردن آن غذا نیست – برداشتن آن و بررسی ظاهر، بو و حس آن نیز مهم است. 

اگر فرزند شما تنها به فینگر فود علاقه دارد، از تمایل آن‌ها پیروی کنید و بگذارید کشف کنند. به دادن قاشق به او ادامه دهید و از نکاتی که در بالا گفتم استفاده کنید – خصوصاً از روش الگو  – تا با ملایمت آن‌ها را تشویق کنید که از قاشق استفاده کنند.

چه غذاهایی برای تمرین تغذیه‌ی مستقل مناسب هستند؟

بعضی غذاها می‌توانند به تمرین غذا خوردن توسط خود کودک کمک کنند، صرفاً به این دلیل که قراردادن آن‌ها در قاشق ساده‌تر است. خوردن غذاهایی با غلظت خیلی کم می‌تواند سخت باشد چرا که سُر می‌خورد و کودک ممکن است از اینکه غذای کافی دریافت نمی‌کند خسته ‌شود. غذاهای مناسب برای امتحان کردن 

-ماست با کره ی بادام‌زمینی: مخلوط کردن کره‌ی بادام زمینی با ماست می‌تواند آن را غلیظ‌تر و در نتیجه خوردن آن را برای کودک راحت‌تر کند.

-پوره جو دوسر پرک :  غذای خوب و غلیظی است که به قاشق می‌چسبد و هنگام قرار دادنش در قاشق سر نمی‌خورد. 

-پوره‌ی سیب‌زمینی : سیب‌زمینی له شده که با شیر کمی رقیق شده، بافت مناسبی برای چسبیدن به قاشق دارد و این به کودک کمک می‌کند آن را راحت در قاشق قرار دهد.

-برنج کته ای له شده: برای قرار دادن روی قاشق خوب و چسبنده است.

چه زمانی از غذا دادن با قاشق به کودک دست بکشیم؟

والدین غالباً می‌پرسند چه زمانی «باید» از غذا دادن با قاشق به کودک دست بکشند. هیچ زمان ایده‌آلی وجود ندارد، اما همانطور که گفته شد ایده‌ی خوبی است که از همان ابتدا به کوچولوها اجازه بدهیم در استفاده از قاشق مستقل شوند. همچنین مهم است که در دورانی که به کودک با قاشق غذا می‌دهید، بافت های غذایی متفاوتی را با سرعت مناسب به آن‌ها بدهید، تا از همان ابتدا با بافت های مختلف آشنا شوند.

کودک نوپای من دیگر از ابزار غذاخوری استفاده نمی‌کند. چطور به او کمک کنم خودش غذا بخورد؟

این داستان در میان کودکان بسیار رایج است. ممکن است به تازگی در استفاده از قاشق‌وچنگال ماهر شده باشند اما به ناگهان به استفاده از دست‌هایشان برگردند. این می‌تواند بسیار ناامیدکننده باشد و والدین اغلب تعجب می‌کنند که «آیا یک کودک دو ساله باید بتواند خودش غذا بخورد؟»

بسیار طبیعی است که کودک از دستانش استفاده کند حتی زمانی که می‌تواند به خوبی از قاشق و چنگال استفاده کند. برای آن ها ساده‌تر است که با استفاده از دست‌هایشان غذای بیشتری دریافت کنند. همچنین ممکن است به این دلیل باشد که خواهر یا برادرکوچکتری داشته باشند که به تازگی غذای کمکی را شروع کرده و از دستانش استفاده می‌کند. برای استفاده از قاشق‌وچنگال به آن‌ها فشار نیاورید، چرا که بعید است تمایلی برای استفاده از آن ایجاد کند. شما می‌توانید با پر کردن قاشق از پیش آن‌ها را به استفاده از قاشق تشویق کنید، همچنین می‌توانید خودتان یا دیگران به بازی نقش‌ها در وعده‌های غذایی ادامه دهید.

گاهی در مورد کودکان نوپا ایجاد تغییر در قاشق‌وچنگال می‌تواند در علاقه‌های آن‌ها به استفاده از آن مؤثر باشد. به آن‌ها قاشق و چنگال‌های جدید و متفاوت از آنچه قبلا داشتند، بدهید – یا قاشق‌وچنگال خودتان را به آنها بدهید. کودکان ممکن است استفاده از قاشق‌وچنگال بزرگسالان را جالب‌تر بدانند و دلیلی ندارد وقتی بزرگتر شده‌اند و مهارت‌های پیشرفته‌تری در خوردن غذا پیدا کرده‌اند از قاشق‌وچنگال کودکان استفاده کنند.